Մեր պոեզիան և արձակը նորից լսելի դարձան Գերմանիայում
10.12.2019 | 02:43
Բանաստեղծ ԲԵՆԻԿ ՍՏԵՓԱՆՅԱՆԸ օրերս է վերադարձել գերմանական Մագդեբուրգ քաղաքում կայացած գրական փառատոնից: Բանաստեղծը պատմեց իր տպավորությունների մասին, նաև պատասխանեց մեր մի շարք հարցերին:
-Փառատոնն ինչո՞վ է առանձնանում, ո՞ր երկրներն էին մասնակցում, ի՞նչ աշխատանքներով եք ներկայացել, և ինչպիսի՞ն էր արձագանքը:
-Մագդեբուրգ քաղաքի գրական փառատոնը միջազգային է, որն անցկացվում է ամեն տարի: Այս տարի Հայաստանը ներկայացնում էինք ես, Ագապի Մկրտչյանը և Անուշ Ասլիբեկյանը: Ներկայացված էին նաև Մակեդոնիան, Սլովակիան, Բոսնիան, Ավստրիան և Շվեյցարիան: Սովորաբար փառատոնին մասնակից են դառնում տարբեր երկրներից այն գրողները, որոնց ստեղծագործությունները թարգմանվել են գերմաներեն: Փառատոնի անցկացման հիմնական ձևաչափը գրական ընթերցումներն են. գրողները բնագրերով կարդում են իրենց ստեղծագործությունները, թարգմանիչները՝ գերմաներեն թարգմանությունները: Ես ընթերցեցի «Որպես տանջող հուշ» և «Հազարամյակներ անց» բանաստեղծություններս, որոնք ընդգրկվել էին 2017 թվականին Գերմանիայում՝ Մայնի Ֆրանկֆուրտում, «Գրոսենվահն» հրատարակչությունում լույս տեսած ժամանակակից հայ բանաստեղծների անթոլոգիայում (թարգմանիչներ՝ Ագապի Մկրտչյան, Հելմուտ Մալոնեկ): Նույն բանաստեղծություններս այս տարի էլ տպագրվեցին Գերմանիայի Զաքսեն-Անհալթ երկրամասի գերմանացի հայտնի գրողների անթոլոգիայում (նաև՝ Անուշ Ասլիբեկյանի և Ագապի Մկրտչյանի ստեղծագործությունները):
Բոլոր ընթերցումների ժամանակ նախապես ունկնդիրներին բաժանվել էին մեր ստեղծագործությունների գերմաներեն թարգմանությունների տեքստերը: Գերմանացիների ուշադրությունը գրավեց, շատերին հուզեց հատկապես «Որպես տանջող հուշ» բանաստեղծությունս:
-Գերմանիայում հասարակությունը հետաքրքրվո՞ւմ է նման միջոցառումներով, թե՞ ավելի շատ նեղ շրջանակի համար էր փառատոնը:
-Բնակչության տարբեր խավերի ներկայացուցիչներ էին ունկնդիրները: Ինձ ուրախացրեց, որ ներկա էին նաև այնպիսի գերմանացիներ, որոնք եղել էին Հայաստանում: Նրանք շատ բան գիտեին Հայաստանի, մեր պատմության, քաղաքական անցուդարձի մասին, նույնիսկ կարոտագին հիշողություններ ունեին Հայաստանից:
-Փառատոնի շրջանակում եղել եք նաև գերմանական դպրոցներից մեկում, ի՞նչ թեմաներ են հետաքրքրում նոր սերնդին գրականության մեջ և առհասարակ:
-Մեր գրական ընթերցումներից մեկը տեղի ունեցավ Բարլեբենի «Pierre Trudeau» միջազգային գիմնազիայում: Ավագ դասարանների աշակերտները նախապես կարդացել էին մեր ստեղծագործությունները գերմաներեն թարգմանված և ինձ ուղղված հարցերի մի մասը վերաբերում էր «Որպես տանջող հուշ» բանաստեղծությանս, որը մեծ ուշադրության արժանացավ: Նրանց հետաքրքրում էր ամեն ինչ մեր երկրի մասին՝ պատմություն, մշակույթ, գրականություն, թատրոն։ Հանդիպումից հետո 5-րդ դասարանի աշակերտները՝ ուսուցչուհու հետ, մեզ ծանոթացրին իրենց դպրոցին: Խելացի և ուշիմ աշակերտներ էին: Այդ տարիքում արդեն գիտեին՝ արվեստից ինչ են սպասում:
-Գրական 2 միջոցառման էլ մասնակցել եք գերմանական Վիսբադեն և Դյուսելդորֆ քաղաքներում, որոնց ներկա էին նաև գերմանաբնակ հայեր: Ի՞նչ տպավորություններ ունեք, կարոտո՞ւմ են հայ մշակույթին, հեռացե՞լ են, օտարացե՞լ:
-«InterLese-2019» գրական միջազգային փառատոնի փակման միջոցառումից հետո՝ հաջորդ օրը, Մագդեբուրգից ուղևորվեցինք Վիսբադեն, որտեղ արդեն երկար տարիներ ապրում և ուսուցչությամբ է զբաղվում մանկավարժ, գրող, թարգմանիչ և անչափ հյուրընկալ Ագապի Մկրտչյանը: Նա Վիսբադենի քաղաքային գրադարանում կազմակերպել էր գրական հանդիպում երեքիս՝ իր, Անուշ Ասլիբեկյանի և իմ մասնակցությամբ, որին ներկա էին նաև գերմանաբնակ հայեր: Հանդիպումն անցավ ջերմ մթնոլորտում: Ագապի Մկրտչյանին իրավամբ կարելի է անվանել հայ գրականության դեսպան Գերմանիայում: Նա թարգմանել, կազմել և գերմաներեն է հրատարակել ոչ միայն ժամանակակից հայ բանաստեղծների անթոլոգիան, այլ նաև Պարույր Սևակի բանաստեղծությունների ժողովածուն, Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթները, որոնց գերմաներեն թարգմանությունների ընթերցումները մեծ ոգևորությամբ ընդունվեցին և սիրվեցին:
Մեր վերջին գրական հանդիպումը տեղի ունեցավ Դյուսելդորֆում, որը կազմակերպել էր Անահիտ Կարապետյանը: Այն ինձ համար արժևորվեց Դյուսելդորֆում բնակվող հայերի ակտիվ մասնակցությամբ: Գերմանաբնակ հայերի մոտ կարոտն էր ամենաարտահայտիչը։
-Ի՞նչ տվեց փառատոնը շփումների, հեռանկարների, համագործակցության առումով:
-Ամենից առաջ՝ մեր պոեզիան և արձակը նորից լսելի դարձան Գերմանիայում: Մեկ անգամ ևս համոզվեցինք, որ Ագապի Մկրտչյանը հրաշալի է գերմաներեն թարգմանել մեր ստեղծագործությունները (թարգմանության որակը շատ կարևոր է), այդ պատճառով է, որ սիրվեցին դրանք: Ծանոթացանք օտարազգի գրողների հետ, իսկ հետագա համագործակցության հորիզոններ երկուստեք նշմարեցինք:
Զրույցը՝
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
Լուսանկարներ
Հեղինակի նյութեր
- Պատմության վկաները
- Վերացող ծաղիկներ
- Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
- «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
- «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
- «Դրսից մեզ վրա կարող են ազդել միայն ներսի գործիքներով»
- «Երեսուն տարի ձգվեց մեր անկախության պատմությունը, մենք շահեցի՞նք»
- Մշակույթը հեռվից հեռու պահպանելու հույսով
- Անիմացիան, աշխարհն ու մենք
- «Մեր տարածքները փոքրացան, որովհետև այդպես էլ չհասկացանք, որ պետք է խմենք մեր բաժակով»
- Արվեստի ուժը
- Նոր մատենաշարը ներկայացնում է արևմտահայ և սփյուռքյան գրողների
- Բեմը կենդանություն է ստանում առայժմ միայն մանուկների համար
- «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
- Համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները՝ դուդուկով
- «Բնակչությունը պատրաստ չէ, բայց տարվում են աշխատանքներ»
- Ամանորի գիշերը դիմավորելու են եկեղեցում
- «Ջազի մեջ զգացվում է ապրածդ ժամանակաշրջանը»
- «Եթե չլիներ Փելեշյանը, կարծում եմ, դեռևս գտած չէի լինի կինոյում իմ ուղին»
- «Հուշարձաններն այդ տարածքների պատկանելության անձնագրերն են»
Մեկնաբանություններ